POLECANE WYDAWNICTWA POŚWIĘCONE GMINIE BORKI
(ASPEKTY KULTUROWE, SPOŁECZNE, SAMORZĄDOWE, ARTYSTYCZNE, RELIGIJNE I IN.)
2021
Pamiętnik (Józef Pachała)
Pamiętnik Józefa Pachały – wrzosowianina żyjącego na przełomie XIX i XX w. Wydanie jego wspomnień właśnie teraz jest o tyle doniosłe, że w roku 2020 obchodziliśmy setną rocznicę Bitwy Warszawskiej będącej decydującym momentem wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920), w której Pachała brał aktywny udział, o czym pisał właśnie w Pamiętniku.
W Przedmowie czytamy: „Józef Pachała jest postacią interesującą, zwłaszcza w kontekście walk o odzyskanie Niepodległości przez Polskę. Należał do tajnej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) działającej na terenie zaboru rosyjskiego, której szeregi nie tylko zasilał, ale także organizował jej struktury w powiecie radzyńskim. Po odzyskaniu Niepodległości za udział w wojnie polsko-bolszewickiej był nagrodzony przez Józefa Piłsudskiego aktem nadania ziemi na Kresach Wschodnich (daru jednak nie przyjął, twierdząc, że walczył o wolną Polskę, a nie o korzyści materialne); posiadał szereg odznaczeń, m. in. Krzyż Walecznych i Medal Niepodległości. Z tekstu Marka Korulczyka wynika natomiast, że również po 1918 roku był postępowym i aktywnym organizatorem życia społecznego.
W Pamiętniku, którego rękopis dotychczas nie został opublikowany w całości (według rodziny Pachały, zachowany tekst nie stanowi całości, ponieważ pewna część została bezpowrotnie utracona), Pachała poczynił zapisy dotyczące, m. in.: formowania POW w powiecie radzyńskim oraz działań na szlaku bojowym jego jednostki (1914–1920). Znajdziemy w nim również obrazy codzienności żołnierskiej, a nawet refleksje o rodzinie.
Uprzejmie dziękuję Panu Markowi Korulczykowi za nieoceniony wkład pracy przy powstaniu publikacji (zgromadzenie materiałów archiwalnych oraz przygotowanie noty o życiu i dziele Pachały). Dziękuję także dr Małgorzacie Kulikowskiej za pracę edytorsko-redakcyjną oraz dociekliwość, dzięki której wiemy, że Józef Pachała posiadał stopień wojskowy podporucznika, o czym nigdy nie wspominał, a świadczy o tym Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 17 października 1946 roku, na której podstawie autor Pamiętnika otrzymał Krzyż Walecznych”.
Wydawca
Książkę wydał Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Borkach z/s w Woli Osowińskiej oraz gmina Borki. Wydawnictwo zostało włączone do programu Warto być Polakiem organizowanego przez Samorząd Województwa Lubelskiego, zaś Starostwo Powiatowe w Radzyniu Podlaskim zadeklarowało udział w działaniach promujących wydawnictwo.
Opis bibliograficzny
J. Pachała, Pamiętnik, Borki 2020, ss. 52.
„O pieśni gminna…” Echa dawnego śpiewania w Woli Osowińskiej (red. K. Kożuch)
Wójt Gminy Borki jako reprezentant gminy sponsorującej wydawnictwo podkreśla w części Od Wójta, że „[…] wszystko, co należy do spuścizny naszych przodków, winniśmy należycie pielęgnować, bo to stanowiło o naszej lokalnej i narodowej tożsamości. Dlatego wszystkie kroki podejmowane w tym kierunku winniśmy witać z entuzjazmem i należytym uznaniem, zwłaszcza w odniesieniu do kultury ludowej, gdyż jest ona niewyczerpaną skarbnicą wiedzy o duchu naszego narodu”.
Książkę opracowała Krystyna Kożuch, poświęcając całość pamięci Krystyny Misiak oraz – jak zaznacza w charakterystycznym dla niej podejściu– „Minionych Pokoleń, które na woleńskiej ziemi wyśpiewały – swoje i Ojczyzny – dole i niedole”.
We Wstępie czytamy, że publikacja jest zbiorem pieśni i piosenek zapisanych w zeszytach przez Krystynę Misiak z zachowaniem ich oryginalnej kolejności. Zaznaczono, że utwory posiadają zróżnicowany charakter (patriotycznie, religijne, frywolne i in.).
Oprócz głównego waloru książki, tj. prezentacji pieśni i piosenek, posiada ona także inne niewątpliwe zalety: czytelność (każda z pieśni jest prezentowana na oddzielnych stronach) oraz ciekawą szatę graficzną (publikacja została wzbogacona o kolorowe zdjęcia ekspozycji Muzeum Regionalnego w Woli Osowińskiej, a przede wszystkim płytę CD z fragmentami pieśni zaintonowanymi przez autorkę zbiorku – Krystynę Misiak.
Wydawca
Wydawcą książki jest Towarzystwo Regionalne im. Wacława Tuwalskiego w Woli Osowińskiej w ramach realizacji zadania Dbając o spuściznę przodków – chronimy dziedzictwo narodowe ze środków finansowych przyznanych przez gminę Borki z puli przeznaczonej na wspieranie działalności organizacji pożytku publicznego.
Opis bibliograficzny
„O pieśni gminna…” Echa dawnego śpiewania w Woli Osowińskiej, red. K. Kożuch, Wola Osowińska 2021.
2020
Klucz borkowski. Dzieje dóbr ziemskich i losy ich właścicieli (Halina Zgrajka)
„Książka jest próbą całościowego i wieloaspektowego spojrzenia na historię klucza borkowskiego. Monografia została opatrzona sugestywną maksymą staropolską, w myśl której „obce rzeczy wiedzieć dobrze jest – swoje, obowiązek [sic]”. Istotnie, naszą powinnością jest wiedza, jak głęboko sięgają nasze korzenie, czego świadkiem były ziemie, na której rodzili się nasi przodkowie oraz jaki jest nasz dług względem przeszłości.
Halina Zgrajka przedstawia dzieje klucza borkowskiego na tle wydarzeń historycznych, które miały wpływ na losy tych ziem i ich właścicieli. W monografii została pokazana wieś, jej właściciele i mieszkańcy oraz zmiany społeczne, które zachodziły na przestrzeni wieków. Autorka bowiem barwnie opisuje historię klucza borkowskiego począwszy od średniowiecza aż do tragicznych wydarzeń II wojny światowej. Ponadto, w suplemencie przedstawia powojenne losy właścicieli klucza i ich potomków […]” – ze Słowa od Wydawcy.
Wydawcą książki jest Gmina Borki. Jak Autorka pisze we Wstępie, do napisania tej książki zachęcił ją Wójt Radosław Sałata.
Dzieje klucza borkowskiego są lekturą, którą w szczególności należy polecić mieszkańcom gminy Borki oraz wszystkim tym, którzy wywodzą się z naszych terenów. Warto także, aby poznali ją miłośnicy dziejów naszego regionu. Każdy, kto zapozna się z Kluczem borkowskim, z pewnością wnikliwiej i uważniej spojrzy również na dzisiejsze tereny gminy Borki, mając w pamięci jej ciekawą i skomplikowaną historię.
Wydawca
Całość kosztów związanych z wydaniem książki została pokryta ze środków gminy Borki.
Opis bibliograficzny
H. Zgrajka, Klucz borkowski. Dzieje dóbr ziemskich i losy ich właścicieli, Borki 2020, ss. 400.
2019
70-lecie Przedszkola w Woli Osowińskiej (opr. K. Kożuch)
Okolicznościowa książka wydana z okazji 70-lecia istnienia Przedszkola w Woli Osowińskiej „ jest – pisze Krystyna Kożuch – kolejnym rozdziałem historii naszej Małej Ojczyzny, opracowanej na podstawie różnych źródeł: dokumentów archiwalnych, wywiadów, relacji i – przede wszystkim – fotografii z prywatnych zbiorów, nie tylko mieszkańców Woli Osowińskiej.
Na początku zamieszczamy listę członkiń Koła Gospodyń Wiejskich z 1948 roku i fragmenty protokołów tej organizacji, stanowiące dowód, iż to dzięki ich usilnym staraniom, zaraz po wojnie, w latach 1947–1948 organizowano letnie dziecińce, a w 1949 roku w Woli Osowińskiej utworzono stałe przedszkole. Wymagało to wiele wysiłku i wyrzeczeń, a mimo wszystko kobiety podjęły ten trud i osiągnęły cel. Dlatego ówczesne członkinie KGW zasługują na szczególną pamięć.
W dalszej części prezentujemy informacje o przedszkolu: jego lokalizacji, pracownikach i opiece nad dziecięcą gromadką. Z zebranych materiałów wynika, że było to niewątpliwie wędrujące przedszkole […]” (ze Wstępu).
Wydawca
Wydawcą książki jest Towarzystwo Regionalne im. Wacława Tuwalskiego w Woli Osowińskiej. Książkę wydano ramach zadania Dbając o spuściznę przodków – chronimy dziedzictwo narodowe, dofinansowanego przez gminę Borki.
Opis bibliograficzny
70-lecie Przedszkola w Woli Osowińskiej, opr. K. Kożuch, Wola Osowińska 2019, ss. 104.
2017
W Borkach, tuż za miedzą (Lidia i Zbigniew Lipkowie)
Jest to album zawierający interesujące i piękne fotografie flory i fauny wykonane na terenie gminy. „Wiedzieliście np., że sarny zmieniają suknie na wiosnę, że potrafią szczekać? Obserwowaliście kiedyś zwierzęta pasące się wśród białych czy niebieskich kwiatów łubinu albo groźnie wyglądające grzbiety dorodnych dzików wystające z zieleni dojrzewającego owsa ? Zauważyliście, że okoliczne pola zakwitły w zeszłym roku błękitną facelią? Zdarza się że nasz obiektyw uchwyci ptaka, którego ‘tożsamość’ jest potem trudna do ustalenia albo zwierzę, o którym nie słyszeliśmy, ze występuje w naturze. Tak kiedyś natknęliśmy się na norkę buszującą wśród nadbrzeżnych zarośli […]. Z pasji fotografowania rodzi się więc nowa pasja – poznawania przyrody. Ten album nie jest dziełem profesjonalisty fotografika czy przyrodnika. Jest próbą podzielenia się z Wami tym, co fotografowi amatorowi udało się odkryć i zarejestrować w otaczającej go przyrodzie” – piszą Autorzy.
Wydawca
Książka powstała z inicjatywy i dzięki nakładom finansowym gminy Borki przy dofinansowaniu ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie.
Opis bibliograficzny
L. Lipko, Z. Lipko, W Borkach, tuż za miedzą, Borki 2017, ss. 98.
2017
Gmina Borki – przyjazna gmina (Dominika Leszczyńska)
Bogato ilustrowane wydawnictwo zawiera informacje na temat gminy Borki z zarysem historycznym poszczególnych wsi wchodzących w skład gminy. Zawiera opis zabytków (pałac i park w Borkach, pałac w Woli Osowińskiej, park dworski w Maruszewcu, ogród dworski we Wrzosowie, młyn na Bystrzycy i in.). Książka dokumentuje również miejsca pamięci.
Wydawca
Książkę wydała gmina Borki.
Opis bibliograficzny
D. Leszczyńska, Gmina Borki – przyjazna gmina, Borki 2017, ss. 32.
2017
… mów, że jesteś z owej chaty… Wola Osowińska dawniej i dziś ( opr. Krystyna Kożuch)
W publikacji podjęto próbę udokumentowania działalności na rzecz Woli Osowińskiej, która miała na celu ułatwienie życia lokalnej społeczności, mianowicie: historia ochrony zdrowia, biblioteki publicznej, organizacji sportowych. W książce został także podjęty temat II wojny światowej w świetle nowych w roku 2017 roku materiałów źródłowych. Przedstawiono także sylwetki trzech postaci: Józefa Gomoły, Zdzisława Gomoły, Stanisława Kochańskiego.
Wydawca
Książkę wydało Towarzystwo Regionalne im. Wacława Tuwalskiego w Woli Osowińskiej. Współfinansowanie przez gminę Borki w ramach zadania pt. Dbając o spuściznę przodków – chronimy dziedzictwo narodowe”.
Opis bibliograficzny
… mów, że jesteś z owej chaty… Wola Osowińska dawniej i dziś, opr. K. Kożuch, Wola Osowińska 2017, ss. 98.
2014
Z roli wyrośliśmy. Monografia wsi Sitno (Halina Zgrajka)
Książka została w całości poświęcona wsi Sitno. Autorka sięga do najstarszych dziejów miejscowości, począwszy od pierwszych wzmianek z XVIII wieku. W książce znajdziemy szczegółowy opis ludności wsi w II połowie XIX wieku, dynamikę przyrostu mieszkańców oraz główne rody zamieszkujące wioskę. Zgrajka opisuje wieś w czasach II RP, uwzględniając działalność organizacji rolniczych, stowarzyszeń młodzieży, partii politycznych. Został także przedstawiony obraz przedwojennego życia wsi, okres drugiej wojny światowej i okupacji hitlerowskiej, a później w czasie PRL. Odrębny rozdział stanowi historia szkoły w Sitnie oraz Teatru Wiejskiego z Sitna, ochotniczej straży pożarnej oraz wybranych mieszkańców wsi Sitno.
Wydawca
Książkę wydało Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Wsi Sitno. Publikacja została sfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4 Leader programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
Opis bibliograficzny
H. Zgrajka, Z roli wyrośliśmy. Monografia wsi Sitno, Sitno 2014, ss. 236.
2014
Muzeum w Woli Osowińskiej zaprasza na spotkanie z kulturą ludową (Krystyna Kożuch)
Książka stanowi swego rodzaju „zaproszenie” do odwiedzenia Muzeum Regionalnego w Woli Osowińskiej. Znajdziemy w niej zapis okoliczności założenia muzeum przez Wacława Tuwalskiego oraz pierwsze lata funkcjonowania instytucji. W drugiej części został zawarty zapis przemyśleń na temat kultury ludowej założyciela muzeum. Dalej znajduje się opis dalszych lat działalności muzeum, a w ostatniej części publikacji zostały przedstawione wybrane drukowane zasoby muzealne, m. in. fragment listu Stanisława Cybulskiego, protokoły obrad Koła Gospodyń Wiejskich w Woli Osowińskiej, „Modlitwa z kart”, fragmenty relacji o medycynie ludowej, list mieszkańców do biskupa w sprawie założenia parafii, listy z obozów koncentracyjnych.
Wydawca
Książkę wydało Towarzystwo Regionalne im. W. Tuwalskiego w Woli Osowińskiej przy współudziale finansowym Powiatu Radzyńskiego.
Opis bibliograficzny
K. Kożuch, Muzeum w Woli Osowińskiej zaprasza na spotkanie z kulturą ludową, Wola Osowińska 2014, ss. 78.
2010
Gmina Borki. Walory przyrodnicze i turystyczne. Historia i teraźniejszość (red. Henryk Mateusiak i inni)
„Intencją autorów książki była „prezentacja walorów turystycznych, dorobku kulturalnego i osiągnięć gospodarczych gminy” (ze Wstępu). Jest to wydawnictwo bogato ilustrowane. Zawiera zarys historii gminy, znaczących postaci (m. in. Zdzisawa Krasnodębskiego), charakterystykę ważniejszych instytucji i walorów gminy turystycznych i przyrodniczych gminy.
Wydawca
Urząd Gminy Borki
Opis bibliograficzny
Gmina Borki. Walory przyrodnicze i turystyczne. Historia i teraźniejszość, red. Henryk Mateusiak i in., Borki 2010, ss. 84.
2009
600 lat miejscowości Tchórzew (opr. Robert Stępniewski)
Krótka broszura wydana z okazji 600-lecia miejscowość Tchórzew przedstawia główne informacje o historii miejscowości, zasobach przyrodniczych, środowisku kulturowym i historycznym, gospodarce, instytucjach i organizacjach, gospodarka . Więcej uwagi poświęcono szkole, ochotniczej straży pożarnej, kołu gospodyń wiejskich, kółku rolniczemu oraz kolejnym władzom Tchórzewa i Tchórzewa Kolonii.
Opis bibliograficzny
600 lat miejscowości Tchórzew, opr. Robert Stępniewski, Tchórzew Wieś i Tchórzew Kolonia 2009, ss. 18 (wydawnictwo broszurowe).
2006
„Bo tu mój dom” (Paweł Orłowski)
Niewielka ale pojemna merytorycznie broszura zawiera opis dwóch ścieżek edukacyjnych: historycznej i dworskiej na terenie Woli Osowińskiej. Jest doskonałym przewodnikiem dla szkół w zakresie edukacji z lokalnego dziedzictwa. Do pierwszej ścieżki odnoszą się opisane przez Autora: trzy drewniane krzyże na ulicy kockiej jako mogila ofiar epidemii cholery z XIX wieku, „Góra” z czterema sosnami – miejsce męczeńskiej śmierci Henryka Misiaka, talczyńska droga z okopami z roku 1905, pomnik pomordowanych przez hitlerowców 14 kwietnia 1940 roku w Nowinach, czworaki po dawnym folwarku filipina i in. Do ścieżki dworskiej odnosi się opis pałacu w Woli Osowińskiej i folwarkami Jadwiga i Filipina oraz sylwetkami właścicieli majątku.
Wydawca
Książkę wydał Gminny Ośrodek Kultury w Borkach z/s w Woli Osowińskiej oraz Towarzystwo Regionalne im. W. Tuwalskiego w Woli Osowińskiej w ramach projektu finansowanego przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga.
Opis bibliograficzny
P. Orłowski, „Bo tu mój dom”, Wola Osowińska 2006, ss. 20 (wydawnictwo broszurowe).
2004
Ocalić od zapomnienia… (red. Krystyna Kożuch)
Książka jest poświęcona dziejom Woli Osowińskiej i okolic. Pierwsza część książki autorstwa Jacka Karpińskiego opisuje, m. in., działania wojenne w rejonie Woli Osowińskiej w latach 1794–1939, strajk robotników rolnych w latach 1905–1906. Autor przedstawia także sylwetki znaczących postaci: Jana Majaka, Aleksandra Makowskiego, Aleksandra Kazimierza Makowskiego, Bolesława Pawła Podczaszyńskiego. W drugiej części zamieszczono relację Wacława Tuwalskiego o historii Batalionów Chłopskich w powiecie łukowskim z uwzględnieniem genezy ruchu oporu na terenie Woli Osowińskiej. W ostatniej części publikacji, której autorką jest Krystyna Kożuch, zostały zawarte relacje z codziennego życia społeczności zamieszkującej Wolę Osowińską, historii Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Koła Gospodyń Wiejskich. Walorem tej części książki są prace gimnazjalistów na temat parku w Woli Osowińskiej. Zostały również przedstawione procesy obróbki lnu oraz informacje na temat nazw lokalnych. Ciekawym dodatkiem do książki są fragmenty testamentu Edwarda Krzemińskiego.
Wydawca
Książkę wydało Towarzystwo Regionalne im. W. Tuwalskiego w Woli Osowińskiej przy współudziale Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie.
Opis bibliograficzny
Ocalić od zapomnienia…, red. K. Kożuch, Wola Osowińska 2004, ss. 130.
2003
Gmina Borki 1973–2003 (red. Krystyna Maksymiuk i in.)
Książka wydana z okazji 30-lecia gminy zawiera historie miejscowości Borki i gminy Borki, etymologię nazw miejscowości wchodzących w skład gminy, historię samorządu, opis inwestycji, działalności oświatowej, kulturalnej i sportowej.
Wydawca
Wydawca urząd gminy borki oraz gminna biblioteka publiczna w Broarkach
Opis bibliograficzny
Gmina Borki 1973–2003, red. K. Maksymiuk i in., Borki 2003, ss. 98.
2001
… bo tu mój dom. Wola Osowińska dawniej i dziś (opr. Krystyna Kożuch)
Wydawnictwo zatytułowane „Bo tu mój dom…” składa się z kilku części: „Mój wychowawca – mistrz wśród pedagogów i społeczników” Krystyny Kożuch, uczennicy Wacława Tuwalskiego, obecnie nauczycielki i regionalistki. Rozdział jest próbą ukazania sylwetki Wacława Tuwalskiego – zasłużonego dla środowiska lokalnego. Kolejną część stanowi „Historia wsi Wola Osowińska” opracowana przez Wacława tuwalskiego. Cechuje ją charakterystyczne, a w wielu kwestiach nowatorskie podejście autora do opowiadania dziejów wsi Wola Osowińska. Na uwagę zasługuje trzecia część publikacji poświęcona historii szkoły w Woli Osowińskiej również autorstwa Krystyny Kożuch. Całość wydawnictwa wzbogacają ciekawe wiersze poetki ludowej Teodozji Wierzchowskiej z Żyłek oraz opowiadania i relacje spisane z przekazów ustnych.
Wydawca
Książkę wydało Towarzystwo Regionalne im. W. Tuwalskiego w Woli Osowińskiej przy współudziale Wojewódzkiego Domu Kultury w Lublinie.
Opis bibliograficzny
… bo tu mój dom. Wola Osowińska dawniej i dziś, opr. K. Kożuch, Wola Osowińska 2001, ss. 94.
1999
75 lat Teatru Wiejskiego z Sitna (opr. Iwona Niewczas)
Niewielka broszura została wydana z okazji 75-lecia istnienia Teatru Wiejskiego z Sitna. Zawiera krótką historię teatru oraz fotografie scen z poszczególnych przedstawień.
Wydawca
Książkę wydano staraniem Gminnego Ośrodka Kultury w Borkach z siedzibą w Woli Osowińskiej przy udziale finansowym Wojewódzkiego Domu Kultury w Lublinie i Starostwa Powiatowego w Radzyniu Podlaskim.
Opis bibliograficzny
75 lat Teatru Wiejskiego z Sitna, opr. I. Niewczas, Sitno 1999, ss. 8 (wydawnictwo broszurowe).
SERIE WYDAWNICZE
Tam na Podlasiu (1994–2014)
Tom I: Pieśni ludowe z gminy Borki i ich wykonawcy (Jan Adamowski)
„Wydawnictwu – jak podkreśla Autor – przyświecają dwa podstawowe cele: przypomnienie często już zapomnianych pieśni ludowych z mało dotychczas dokumentowanego regionu oraz utrwalenie w świadomości społecznej roli wybitnych nosicieli tradycyjnej kultury, którzy nie musza być anonimowi” (s. 10). Adamowski przedstawia noty biograficzne o pieśniarzach z gminy Borki (JaninaBober, Bronisław Kuśmierowski, Genowefa Więckowska) oraz o ludowych zespołach śpiewaczych z Krasewa, Osowna, Woli Chomejowej oraz Woli Osowińskiej. W książce utrwalono wiele pieśni o zróżnicowanym charakterze: weselne, pogrzebowe, zalotne i miłosne, wojskowe i żołnierskie, kołysanki, pieśni sieroce, ballady, legendy hagiograficzne, pieśni typowo „dziadowskie”, wielkopostne, historyczno-patriotyczne, stanowe oraz humorystyczne.
Wydawca
Wydawcą książki jest Gminny Ośrodek Kultury w Borkach z siedzibą w Woli Osowińskiej.
Opis bibliograficzny
J. Adamowski, Tam na Podlasiu. Pieśni ludowe z gminy Borki i ich wykonawcy, Lublin 1994, ss. 144.
Tom II: Tradycje podlaskiej obrzędowości (red. J. Adamowski, M. Wójcicka)
„Prezentowana książka jest kontynuacją badań, zapoczątkowanych przez prof. dr hab. Jana Adamowskiego, które ujrzały światło dzienne w postaci książkowej w 1994 r. ‘Tam na Podlasiu. Pieśni ludowe z gminy Borki i ich wykonawcy’. Mamy nadzieję, że oba wydawnictwa (1944 i z 2009 r.) rozpoczną serię wydawniczą poświęconą kulturze tradycyjnej południowego Podlasia pod wspólnym tytułem ‘Tam na Podlasiu’.
Książka, którą oddajemy do rąk Czytelników, jest próbą opracowania części z bogatych tradycji obrzędowości południowego Podlasia. Jest ona wyborem referatów wygłoszonych podczas trzech sesji naukowych, zorganizowanych przy współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Borkach, z siedziba w Woli Osowińskiej. Sesje te dotyczyły kolejno: ogólnych problemów kultury tradycyjnej południowego Podlasia (28 X 2006), podlaskich obrzędów rodzinnych (1 XII 2007) oraz podlaskich obrzędów dorocznych (7 XII 2008). Na każdej z owych sesji były prezentowane wyniki badań terenowych oraz materiały własne referentów.
Książka składa się z czterech części: Język – folklor – architektura, Obrzędowość rodzinna, Obrzędowość doroczna oraz Kultura tradycyjna południowego Podlasia w działalności kulturalno- oświatowej. Autorami artykułów zamieszczonych w publikacji są pracownicy Zakładu Kultury Polskiej Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej (prof. dr hab. Jan Adamowski, dr Katarzyna Smyk, dr Marta Wójcicka, dr Mariola Tymochowicz, mgr Agnieszka Kościuk), pracownicy innych zakładów UMCS (prof. dr hab. Halina Pelcowa), innych uczelni (dr Beata Walęciuk- Dejneka, dr Tomasz Rokosz), instytucji kultury (Janina Biegalska) oraz studenci i absolwenci kulturoznawstwa UMCS (mgr Agnieszka Lużyńska, Natalia Matejczuk)” – ze słowa Od redaktorów.
Wydawca
Towarzystwo Regionalne w Woli Osowińskiej
Opis bibliograficzny
Tam na Podlasiu, t. II, Tradycje podlaskiej obrzedowości, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Lublin 2009, ss. 203.
Tom III: Wierzenia i religijność (red. J. Adamowski, M. Wójcicka)
W tomie „znajdują się prace o charakterze interdyscyplinarnym, z zakresu etnologii, folklorystyki, ale także historii sztuki. Do udziału w sesjach oraz w 3. tomie Tam na Podlasiu zaprosiliśmy zatem językoznawców, kulturoznawców, historyków sztuki, etnologów, folklorystów, zarówno pracowników naukowych, jak i wyróżniających się studentów kulturoznawstwa na UMCS. Książka – podobnie jak poprzednia – składa się z czterech zasadniczych części. Część I i IV nadają charakter stały, powtarzalny. Otwierający tom artykuł J. Adamowskiego jest wprowadzeniem w problematykę badań nad subregionem południowego Podlasia, część IV dotyczy prezentacji wybranych ludowych tradycji południowego Podlasia w działalności kulturalno-oświatowej. W częściach środkowych prezentujemy analizy przejawów religijności i form wierzeń typowych dla omawianego subregionu” (ze Wstępu).
Wydawca
Książkę wydało Towarzystwo Regionalne im. Wacława Tuwalskiego w Woli Osowińskiej i opublikowano przy współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Borkach z/s w Woli Osowińskiej. Publikacja została sfinansowana ze środków Województwa Lubelskiego i Powiatu Radzyńskiego.
Opis bibliograficzny
Tam na Podlasiu, t. III, Wierzenia i religijność, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Wola Osowińska 2011, ss. 228.
Tom IV: Pożywienie – czyli coś dla ciała i coś dla ducha (red. J. Adamowski, M. Wójcicka)
„Prezentowana monografia składa się z trzech części zatytułowanych kolejno: Pożywienie południowego Podlasia – tradycja i współczesność, Wokół chleba oraz Podlaska książka kucharska. Zamyka ją, podobnie jak poprzednie tomy, lista uczestników ogólnopolskich sesji naukowych w Woli Osowińskiej, których pokłosiem jest właśnie tom czwarty serii Tam na Podlasiu.
Część pierwszą otwiera wprowadzający artykuł Jana Adamowskiego o społecznych i kulturowych funkcjach pożywienia. Kolejne teksty podejmują analizy poszczególnych, a zarysowanych w artykule wprowadzającym, tematów: pożywienia: codziennego (M. Tymochowicz), nazw (M. Wójcicka), semantyki pokarmów w pieśniach ludowych (K. Smyk), roli liczb w semantyce pożywienia (M. Wojtowicz), gestów towarzyszących spożywaniu pokarmów (K. Kraczoń). Ostatni tekst traktuje o wpływach wschodnich w pożywieniu ludności południowego Podlasia (M. Kryl). Są to więc artykuły mocno osadzone w perspektywach semiotyki – w szczególności semantyki i symboliki.
W części drugiej redaktorzy tomu zgromadzili artykuły poświęcone zwyczajom związanym z wypiekiem chleba oraz dotyczące roli chleba w obrzędowości ludowej, jego symboliki i pragmatyki.
Pierwsze trzy artykuły stanowią perspektywę kulturoznawczą. Etnolingwinistyczną analizę obrazu chleba w poezji chłopskiej z południowego Podlasia przynosi artykuł Katarzyny Smyk. Test Magdaleny Wójtowicz jest próbą ukazania chleba w kontekście działań magicznych i leczniczych. Artykuł Katarzyny Kraczoń stanowi próbę przedstawienia katalogu gestów towarzyszących przygotowywaniu korowaja, odzwierciedlających etapy obrzędu weselnego.
Teksty kolejne stanowią studia etnograficzne i dotyczą urządzeń i narzędzi związanych z wypiekiem chleba, kolejno: młynów i wiatraków (M. Tymochowicz) oraz piekarni miasteczkowych (G. Miliszkiewicz).
Monografię zamyka część zatytułowana Podlaska książka kucharska, w której proponujemy przepisy potraw typowych dla regionu południowego Podlasia. Jest to pozycja łącząca cechy książki kucharskiej oraz wydawnictwa popularnonaukowego” (ze Wstępu).
Wydawca
Książkę wydał Gminny Ośrodek Kultury w Borkach z/s w Woli Osowińskiej. Publikacja została sfinansowana ze środków Powiatu Radzyńskiego i ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4. Leader programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013.
Opis bibliograficzny
Tam na Podlasiu, t. IV, Pożywienie – czyli coś dla ciała i coś dla ducha, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Wola Osowińska 2014, ss. 224.
Tom V: Codzienny i świąteczny ubiór ludności południowego Podlasia (J. Adamowski, M. Wójcicka)
„Część pierwszą tomu poświęciliśmy zagadnieniom dotyczącym stroju w ogóle, nie tylko ludowego i nie tylko podlaskiego. Jest on bowiem składnikiem i jednocześnie istotnym semiotycznie znakiem każdej odmiany kultury. Z kolei rożnym aspektom związanym z charakterystyką oraz interpretacją sensów i funkcji podlaskich strojów ludowych poświęcona jest część druga publikacji. Podejmowane są tu analizy dotyczące strojów obrzędowych, religijnych oraz świątecznych. Opis poszczególnych elementów podlaskiego stroju ludowego, składających się na jego syntaktykę, przynosi artykuł Marioli Tymochowicz – dotyczy on głównie stroju ludowości gminy Borki. Semantykę stroju przedstawiają w niniejszym tomie Joanna Paczos, Katarzyna Smyk, a także Marzena Badach. Pragmatykę stroju, czyli analizę pełnionych przez niego funkcji społecznych i kulturowych zawierają teksty Jana Adamowskiego, Marty Wójcickiej, Barbary Hołub.
Część artykułową tomu zamykają rozważania na temat współczesnych, głównie metakulturowych, zastosowań strojów tradycyjnych oraz podstawowego materiału, z jakiego dawniej wyrabiano autentyczne stroje ludowe, jakim jest len.
Monografię zamyka część o charakterze intertekstualnym, czyli prezentacja dosyć unikatowych dzieł Marka Leszczyńskiego – malarza tworzącego w Radzyniu Podlaskim – który
w cyklu obrazów poświęconych strojom ludowym nawiązuje do okolicznej, ale jednocześnie ogólnopolskiej, tradycji” (ze Wstępu).
Wydawca
Książkę wydał Gminny Ośrodek Kultury w Borkach z/s w Woli Osowińskiej. Publikacja została sfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach osi 4. Leader programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013.
Opis bibliograficzny
Tam na Podlasiu, t. III, Codzienny i świąteczny ubiór ludności południowego Podlasia, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Wola Osowińska 2014, ss. 206.
INNE PUBLIKACJE (WYBÓR)
Bryńczak A., Bataliony Chłopkskie w powiecie łukowskim w okresie okupacji hitlerowskiej (1940-1944), „Prace Mazowieckiego Ośrodka Badań Naukowych” XX, nr 51, s. 241-255
Historia wsi Wola Osowińska opracowana przez Wacława Tuwalskiego wraz z historią szkoły podstawowej opracowaną przez Krystynę Kożuch (maszynopis w Gminnej Bibliotece Publicznej w Borkach – filia w Woli Osowińskiej).
Kseniak M., Parki i ogrody dworskie w województwie lubelskim, cz. II, Od Kijan do Dęblina wzdłuż Wieprza, Lublin 1983, s. 60–76.
Orłowski P., Zarys dziejów parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Woli Osowińskiej, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 15, 2017 s. 211–220.
Wystawa poplenerowa. Borki ’88, opr. W. Tuwalski, Lublin 1989, ss.14 (wydawnictwo broszurowe).
Jeśli w spisie brakuje książek, artykułów itp., które, Państwa zdaniem, powinny znaleźć się w niniejszym spisie, prosimy o kontakt w celu uzupełnienia.